Het effect van sociale vergelijkingsinformatie op de levenssatisfactie van fragiele ouderen

Samenvatting: Sociale vergelijking wordt in toenemende mate erkend als een belangrijke cognitieve strategie bij het omgaan met leeftijdsgerelateerde veranderingen. Door zich te vergelijken met leeftijdsgenoten die het slechter doen, i.e., neerwaartse vergelijking, kunnen ouderen hun eigen situatie op een positieve manier herinterpreteren: “Hoewel ik mijn boodschappen niet meer zelf kan doen, mag ik me gelukkig prijzen vergeleken met anderen die hun huis helemaal niet meer uit komen”. Op deze manier kunnen ouderen, ondanks leeftijdsgerelateerde verliezen, toch een bepaalde mate van tevredenheid met hun leven behouden. Wij onderzochten het effect van sociale vergelijkingsinformatie op de levenssatisfactie van 455 thuiswonende ouderen. Deze ouderen kregen een fictief interview te lezen met een opwaartse, dan wel een neerwaartse vergelijkingsander. Na neerwaartse vergelijking werd meer tevredenheid over de eigen situatie gerapporteerd dan na opwaartse vergelijking, vooral onder ouderen met een hogere mate van fragiliteit. Deze effecten werden echter alleen gevonden bij een lagere mate van identificatie met de vergelijkingsander. Bij een hogere mate van identificatie rapporteerden fragiele ouderen meer levenssatisfactie na opwaartse dan na neerwaartse vergelijking. Blijkbaar hebben fragiele ouderen alleen baat bij neerwaartse vergelijking wanneer ze de vergelijkingsander als verschillend ervaren. Summary: Social comparison is increasingly recognized as an important cognitive process in adaptation to old age. By comparing themselves with age peers who are doing worse, i.e., downward comparison, older persons can make an adjusted assessment that allows them to reinterpret their present lives in a positive manner. “Even though I can no longer do my own shopping, I’m still fortunate compared to those who can not leave their houses at all”. In this way, older persons may preserve a certain level of life satisfaction, despite age-related loss. In a study among 455 communitydwelling older persons, the effects of social comparison on life satisfaction were examined. Older persons were confronted with a fictitious interview with either an upward or a downward target. After downward comparison, older persons felt more satisfied with their lives than after upward comparison, especially those who had higher levels of frailty. These effects were only found with lower levels of identification. With higher levels of identification, older persons felt more satisfied with their lives after upward comparison than after downward comparison. Apparently, downward comparison only serves its self-enhancing function on life satisfaction among frail elderly persons when they perceive the comparison target as different from themselves.