Spirometria praktycznie – jak wykorzystać badania spirometryczne w diagnostyce i leczeniu chorób dróg oddechowych?

Badanie spirometryczne jest jednym z podstawowych badań dodatkowych, jakie powinni wykonywać lekarz rodzinny i inni lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. Służy do oceny sprawności wentylacyjnej układu oddechowego. Mierzy składowe objętości powietrza w płucach oraz szybkość przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas wdechu i wydechu. Wzajemne stosunki przepływu i objętości określają prawidłowość lub odchylenia od normy wczynności wentylacyjnej płuc. Badanie spirometryczne jest niezbędnym warunkiem rozpoznawania, monitorowania i oceny przebiegu leczenia oraz prze‑ widywania dalszego rokowania wielu chorób układu oddechowego, w tym bardzo często występujących chorób płuc, tj. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i astmy oskrzelowej. Bezwzględne przeciwwskazania do wykonania spirometrii to m.in.: obecność tętniaka aorty i tętnic mózgowych, przebyte odwarstwienie siatkówki lub niedawna operacja okulistyczna, krwioplucie o nieznanej etiologii, odma opłucnowa (1 miesiąc wcześniej), świeży zawał serca, świeży udar mózgu. Nie ma natomiast ograniczeń wiekowych, warunkiem jest jednak umiejętność koordynacji wdechu iwydechu, a tym samym podję‑ cie w tym zakresie współpracy badanego z osobą wykonującą spirometrię. Spirometr to urządzenie pomiarowe wykorzy‑ stywane do badania pojemności i objętości płuc. Rejestruje ilość, prędkość przepływu i ciśnienie powietrza wdychanego iwydychanego wzadanym czasie. Mierzona szybkość przepływu powietrza zamieniana jest na objętość. Wbudowany wspi‑ rometr program wylicza zmienne spirometryczne i odnosi je do norm. W praktyce medycznej wykonuje się tzw. spirometrię podstawową oraz spirometrię po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela (określaną jako „spirometria z oceną odwracal‑ ności obturacji”). Poprawnie wykonane badanie powinno zawierać przynajmniej 3 akceptowalne pomiary FVC. Oprócz tego wspirometrii jest manewr nasilonego wydechu. Składa się on z trzech następujących po sobie faz: maksymalnego szyb‑ kiego wdechu, gwałtownego początku wydechu i płynnego długiego dokończenia wydechu. Podstawowe typy zaburzeń wentylacji występujące w chorobach układu oddechowego to typ obturacyjny i typ restrykcyjny