The icon in contemporary times. Marina Abramović’s art from performance art to video

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii PolskiejRozprawa stanowi próbę opisania mechanizmu, który Marina Abramović (artystki-performerki) wykorzystuje w swoich pracach z ostatnich dwudziestu lat. Mechanizm ten związany jest percepcyjną figurą loopu (pętli), odsyłającą do tożsamości ikony, traktowanej jako obraz, którego funkcją jest „portalowość“. Wehikularność dzieła – ikony w przypadku prac Abramović dotyczy zarówno wymiaru religijnej transcendencji, kontekstów kulturowych, jak też technologicznych. Od początku lat 90. Abramović konsekwentnie rozszerza i rozbudowuje przestrzeń wizualną mechanizmu ikony. Coraz więcej wizerunków zaczyna podlegać tej samej funkcji – istnienia w układzie sprzężenia zwrotnego. Dzieła-ikony, które tworzy Abramović, nie operują linearnym czasem historycznym, otwierają się raczej na mentalne, zapętlające się przestrzenie percepcyjne. Istnieją więc, czy też „wcielają się” w ramach prostego układu cybernetycznego, relacji pomiędzy inputem i outputem. Jest to próba nawiązania percepcyjnej pętli z odbiorcą, odesłania go do sfery mentalnej, związanej przede wszystkim z biografią artystki, strukturami jej pamięci, sprzężonymi z historią sztuki, polityki, społeczeństwa, duchowości i religijności. Ikona w tym sensie wykorzystuje swą dawną, tradycyjną strukturę, która zostaje wpisana w nowoczesne strategie komunikacyjne.The thesis is an attempt to describe the mechanism that Abramović (artist-performer) has used in her works for the past twenty years. This mechanism is connected with the perceptual loop referring to identity of the icon treated as an image being characterized by the notion of “portality”. Wehicularity of the work – the icon in Marina Abramović work can refer to the dimension of religious transcendence, cultural as well as technological contexts. Works-icons created by Abramović do not make use of the linear historical time but rather open up to the mental, looping perceptive spaces. They exist, therefore, or “incarnate” through a simple cybernetic system, a relation between the input and the output. They are kind of the attempt to establish a perceptive loop with the receiver, to refer him or her to the mental realm that is above all connected with the artist’s biography, to the structures of her memory that are linked with the history of art, politics, society, spirituality and religiousness. The notion of the icon can be perceived as one of the significant culture-producing categories of the contemporary times, filling the space between the tradition and the present. In this sense, the icon makes use of its former, traditional structure, that enters the modern communicative strategies