Zamurowana niewiasta, Odyseusz i Bułgarska Wielkanoc. Tonczo Żeczew w poszukiwaniu mitu konserwatywnego

The immured woman, Odysseus and Bulgarian Easter: Toncho Zhechev and the quest for a conservative myth This article reflects on Bulgarian Easter, or Bulgarian Passions, a 1975 book by the Bulgarian humanist Toncho Zhechev, once regarded in Communist Bulgaria as a call for a return to traditional values. Zhechev’s quasi-conservative ideological turn (which in formal terms ran counter to the precepts of Marxist ideology) was based, among other things, on a complex and richly layered reinterpretation of Izvorat na belonogata, a poem by Petko R. Slaveykov (The Spring of the White-Legged Girl, 1873), and on its revitalisation of the myths of the immured woman and of Odysseus. The way Zhechev positively reinvented a manufactured archaic tradition as a mainstay of primeval wisdom and mysticism offers an interesting testimony to the quest for a concept of “integral traditionalism” in a form that was reconcilable with the progressism of the Zhivkov era. Zamurowana niewiasta, Odyseusz i Bułgarska Wielkanoc. Tonczo Żeczew w poszukiwaniu mitu konserwatywnego W artykule podejmuję refleksję nad książką bułgarskiego humanisty Tonczo Żeczewa Bułgarska Wielkanoc albo namiętności bułgarskie (1975), która w komunistycznej Bułgarii zdobyła status dzieła głoszącego ideę powrotu do wartości tradycyjnych. Dokonany przez niego (formalnie rzecz biorąc – wbrew ideologii marksistowskiej) quasi-konserwatywny zwrot światopoglądowy oparty został m.in. na dosyć złożonej, wielowarstwowej reinterpretacji poematu Petka R. Sławejkowa Źródło Białonogiej (1873) oraz na rewitalizacji mitów zamurowanej niewiasty oraz Odyseusza. Dowartościowanie przez Żeczewa wynalezionej tradycji archaicznej jako ostoi pierwotnej mądrości i mistyki stanowi interesujące świadectwo poszukiwań takiej idei „tradycjonalizmu integralnego”, która byłaby do pogodzenia z progresizmem epoki żiwkowskiej